O'zbekistonning saylov transformatsiyasi: zamonaviy texnologiyalar orqali demokratiyani yanada ta'minlash

O'zbekistonning kelayotgan Oliy Majlis Qonunchilik palatasi va xalq deputatlari Kengashlariga saylovlari joriy yilning 27-oktabr kuniga belgilangan bo'lib, ular oddiy bir tadbir emas. Ular millatning demokratik yo'lidagi muhim bir bosqichni ifodalaydi, saylov muhitini o'zgartirishni va'da qiladigan yangi o'zgarishlarni kiritadi.

Mamlakatimiz tarixida joriy yil 27-oktabr kuni birinchi marta Qonunchilik palatasiga saylovlar majoritar va proporsional vakillikni birlashtiruvchi aralash saylov tizimi orqali o'tkaziladi. Bu o'zgarish ovoz beruvchilarga yetmish besh deputatni to'g'ridan-to'g'ri saylash, qolgan yetmish beshi esa partiya ovozlari asosida tanlanadi. Bu tizim ko'proq muvozanatli vakillik organlarini yaratishni maqsad qilgan, demokratik legitimlikni kuchaytirish va siyosiy ovozlarning keng spektrini ta'minlaydi.

O'zbekistonning saylov tizimidagi eng e'tiborli yutuqlardan biri saylov komissiyasi faoliyatining to'liq raqamlashtirilishi ekanligi hamda "E-Saylov" axborot tizimining joriy etilishi oldinga katta siljish bo'lib, saylov jarayonini zamonaviylashtirishga xizmat qilmoqda. 

Bu raqamli platforma nafaqat jarayonni soddalashtiradi, byurokratiya va qog'ozbozlikni kamaytiradi, balki saylov jarayonini yanada yaqin, samarali va shaffof qiladi. Bu saylov komissiyalari, siyosiy partiyalar, nomzodlar, kuzatuvchilar va OAV o'rtasidagi o'zaro aloqalarni avtomatlashtiradi, real vaqt rejimida statistik ma'lumotlar, nomzodlar haqidagi ma'lumotlar va interaktiv xaritalarni taqdim etadi.

Inklyuzivlik ushbu saylovlarning yana bir asosiy ustuni hisoblanadi. Yangi saylov qonunchiligi siyosiy partiyalardan nomzodlarining kamida 40 foizi ayollar bo'lishini talab qiladi, bu siyosiy vakillikda gender tengligiga qaratilgan ilg'or qadam hisoblanadi. Ushbu talab nafaqat ilg'or demokratik standartlarga mos keladi, balki turli nuqtai nazarlar orqali siyosiy munozarani boyitadi.

Saylovlar yangilangan O'zbekiston Konstitutsiyasi kontekstida o'tkazilmoqda, u parlament va vakillik organlarining vakolatlarini sezilarli darajada kengaytirdi. Qonunchilik palatasining vakolatlari 5 tadan 12 taga, Senatning esa 12 tadan 18 taga oshirildi.

"Mening tanlovim – obod Vatanim" shiori nafaqat ushbu saylovlarning ruhini aks ettiradi, balki O'zbekiston rahbariyatining demokratik davlat qurilishi va fuqarolarning imkoniyatlarini kengaytirishga bo'lgan mustahkam sadoqatini ham namoyon etadi.

Tagayeva Gavharoy,
Surxondaryo viloyati yuridik texnikumi Kadrlar bo'yicha inspektor